अध्याय 2 विज्ञानको भविष्य / दिगो समाज प्राउट गाउँ दोस्रो संस्करण

 

○सानो र उच्च प्रदर्शन प्रविधि

इन्टरनेट र स्मार्टफोनको प्रचलनले गर्दा मानिसहरूका लागि विभिन्न जानकारीहरू प्राप्त गर्न सजिलो भएको छ। उदाहरणका लागि, उपभोक्ताहरूले उत्पादनको न्यूनतम मूल्य जानकारी सजिलै प्राप्त गर्न सक्छन्, र कम्पनीहरूको एकपक्षीय जानकारीमा निर्भर नगरी, भिडियो साइटहरू, एसएनएस (सोसल नेटवर्किङ सर्भिस), ब्लग जस्ता प्लेटफर्महरू प्रयोग गरेर उत्पादनको जानकारी र समीक्षाहरू थाहा पाउँछन्। यसरी, उत्पादनको मूल्याङ्कन गर्न सक्षम हुन्छन्।

यस्ता उपभोक्ताहरूले उपयोग गर्ने अनलाइन जानकारी र ज्ञान स्मार्टफोन वा कम्प्युटरमार्फत प्रयोग गरिन्छ। संगीत, भिडियो, फोटो, खेल, इन्टरनेट, नक्सा, स्थान जानकारी, मौसम पूर्वानुमान, एड्रेस बुकजस्ता कार्यहरू स्मार्टफोनमा उपलब्ध हुनु साधारण कुरा बनेको छ। यसका साथसाथै, धेरै प्रकार्य र सानो आकारको उपकरणहरूको विकास एकसाथ भइरहेको छ। प्रक्षेपण प्रविधिको पनि प्रगति भइरहेको छ, जसले गर्दा हावामा केही नभएको ठाउँमा 3D छवि प्रक्षेपण गर्ने प्रयास गरिएको छ। यदि स्थान प्रक्षेपण प्रविधिको विकास भयो भने, मोबाइल फोनको स्क्रिनमा मात्र नभई, हावामा 2D वा 3D प्रक्षेपण सम्भव हुनेछ। यसले गर्दा उपकरणको भौतिक आकार अति नै सानो हुनेछ र केवल चित्र मात्र देखिनेछ।

प्रक्षेपण प्रविधिको यो प्रगतिसँगै, उच्च गुणस्तरका छविहरूलाई साना आकारमा सङ्कुचित गर्ने प्रविधि पनि विकास भइरहेको छ, जुन स्मार्टफोन र इन्टरनेट जस्ता उपकरणहरूमा प्रयोग गरिन्छ।

यसरी विभिन्न प्रविधिहरू एकआपसमा जोडिएर, मोबाइल उपकरणहरू धेरै प्रकार्ययुक्त हुँदै आकारले अदृश्य हुने दिशातर्फ अगाडि बढिरहेका छन्। साथै, छवि सङ्कुचन प्रविधिले साना आकारका छविहरूलाई हावामा प्रक्षेपण गर्न सक्ने प्रविधिसँग जोड्दै, जादूझैँ जुनसुकै ठाउँमा छविहरू देखाउन सक्ने दिशामा अघि बढिरहेको छ।

विभिन्न अत्याधुनिक प्रविधिहरूलाई एकसाथ जोड्दा, वैज्ञानिक प्रविधिको प्रगति एउटा विशेष दिशामा उन्मुख हुँदै गएको देखिन्छ। अहिले मस्तिष्क र कम्प्युटरलाई जडान गरेर, केवल सोच्ने मात्रले रोबोटको हात चलाउने प्रविधि र त्यसको विपरीत, कम्प्युटरबाट मस्तिष्कमा आदेश पठाउने प्रविधिहरू सम्भव भएका छन्। यो मानव मस्तिष्कबाट निस्कने विद्युत् संकेतलाई पढ्ने प्रविधि हो। मस्तिष्कबाट उत्पन्न हुने गति आदेश मेरुदण्ड → शरीरका विभिन्न भागका स्नायुहरू → मांसपेशीहरूमा जान्छ र शरीर चल्छ। यस आदेशलाई पढेर, रोबोटको हातमा जोड्दा यो चल्न थाल्छ। यसैसँगै, रोबोटको हातले छोएको वस्तुको संवेदनासम्म महसुस गर्न सकिने स्थिति आएको छ। त्यसैगरी, दृष्टिहीन व्यक्तिहरूले चश्मामा भिडियो क्यामेरा जोडेर, चश्माबाट आउने दृश्यलाई विद्युत् संकेतमा परिवर्तन गरेर मस्तिष्कमा त्यसलाई दृश्यको रूपमा पहिचान गर्न पनि सम्भव भएको छ।

चोटका कारण शरीरले पूर्ण रूपमा गति गर्न नसक्ने व्यक्तिले केवल सोचेर रोबोटको हातको संचालन गर्न सक्नु भनेको, इन्टरनेटमा जडान गरिएको कम्प्युटरलाई संसारको कुनै पनि स्थानमा केवल सोचेर चलाउन सक्ने क्षमता हुनु हो। र यदि यसलाई अझ अघि बढाइन्छ भने, मस्तिष्कमा सोचिएका विचार र सोचलाई अन्यको कम्प्युटरमा पठाउन, टेलिप्याथी जस्तै कुरा सम्भव हुनेछ। यसलाई हावा भित्र दृश्य प्रक्षिप्त गर्ने प्रविधिसँग जोड्दा, अरूसँग केहि व्याख्या गर्दा, तपाईं दृश्यलाई अघि प्रस्तुत गर्दै व्याख्या गर्न सक्नुहुनेछ। सिर्जनात्मक क्रियाकलापमा, तपाईंले कल्पना गरेको कुरा तुरुन्तै त्यहाँ प्रकट गर्न सम्भव हुनेछ। संगीतको धुन तपाईंले मस्तिष्कमा कल्पना गरेजस्तै ध्वनिमा व्यक्त हुनेछ र चित्रकलामा पनि तपाईंको कल्पनाअनुसार दृश्य साकार हुनेछ। यस प्रकारका मस्तिष्कसँग जडान भएका प्रविधिहरू कृत्रिम बौद्धिकतासँग मिलेर काम गर्नेछन्। 2045 सम्ममा, मानव स्तरलाई निकै पार गर्ने कृत्रिम बौद्धिकता जन्मने भविष्यवाणी गरिएको छ।

न्यानो प्रौद्योगिकी, जसले अणु र अणुसँग जस्तो क्षेत्रका सामग्रीहरू बनाउँछ, जसको माप १०−९ मीटर छ, त्यसमा पनि प्रगति भइरहेको छ, र यस्ता उच्च सटीक प्रविधिहरू कृत्रिम बौद्धिकता र ड्रोनसँगै प्रगति गर्दै छन्। 

2020 को आसपास, LED बत्तीहरू भएको सैकडौं ड्रोनहरू आकाशमा उडेर, तिनीहरूले जोडिएका बिन्दुहरूलाई पशु वा संख्याको चित्र बनाउन थाले। यी ड्रोनहरू यसैगरी सानो हुँदै, अझ बढी संख्या बढाएमा, तिनीहरूले एक सतह बनाउन थाल्नेछन्। र थप, प्रत्येकमा कृत्रिम बौद्धिकता जडान गरिएपछि, यदि ती मानव मस्तिष्कसँग जडान गरिएका छन् भने, तिनीहरूले मस्तिष्कमा सोचिएको चित्र बनाएर उड्न थाल्नेछन्। यसरी एक ड्रोनको संख्या अनगिन्ती हुँदै, ड्रोन कुहिरो बन्नेछ र तिनीहरूले त्रिआयामी वस्तु बनाउन थाल्नेछन्। शुरुवातमा यी वस्तुहरूको सतह मात्रै बनाइन्थ्यो, अब भित्र पनि निर्माण गरिनेछ। यदि यसलाई मानव शरीरसँग तुलना गर्यौं भने, आन्तरिक अंगहरू पनि ड्रोन कुहिरोले निर्माण गर्नेछ, र अन्ततः रगत र अंगहरूको कार्यप्रणाली पनि व्यक्त गर्न थाल्नेछ। यी सबै कृत्रिम बौद्धिकता भएकाले, यसले स्वचालित रूपमा कुरा गर्ने र चल्ने क्षमता राख्नेछ। र, प्राकृतिक जीवनमा भएको आफ्नो स्व-निर्माण र मरम्मत गर्ने क्षमता पनि ड्रोन कुहिरोले व्यक्त गर्नेछ। शरीरमा चोट लागेपछि यसले त्यसलाई मर्मत गर्नेछ, र यदि गाडीको शरीरमा खाचो पर्दा पनि, यसले स्वचालित रूपमा पुनः पूर्ववत् गरिसक्नेछ।

भविश्यमा प्रत्येक व्यक्तिले यो ड्रोन कुहिरो हातमा राख्नेछन् र आवास, फर्निचर र लुगा लगायतका आफ्ना वरपरका सबै वस्तुहरू केवल कल्पना गरेर रूप लिनेछन्। अझ थप, अन्य व्यक्तिमा परिणत हुने, पारदर्शी व्यक्ति बन्ने, पंक्षी जस्तै आकाशमा उड्ने, ड्रोनले बनाएको बादलमा सवार भएर यात्रा गर्ने जस्ता कार्यहरू सम्भव हुनेछ। त्यसैले आकाशमा उड्ने ड्रोनहरूले कडाइ र मजबूती हुनेछन् र तिनीहरू एकअर्कासँग नजिकै जडान गरि स्थिर रहनेछन्।

○कृत्रिम बौद्धिकता र सुपर रोबोट

कृत्रिम बौद्धिकता डेटा बाट ढाँचा आदि विश्लेषण गर्दछ, भविष्यवाणी गर्दछ र जवाफ दिन्छ। पहिले नै चिकित्सा, गो इ, शतरंज र अन्य बोर्ड खेलहरूको कृत्रिम बौद्धिकता मानवभन्दा बढी विश्लेषण गर्दछ र मानवले नबुझ्ने जवाफ प्रस्तुत गर्दैछ। संगीतमा पनि, प्रसिद्ध संगीतकारका रचनात्मक ढाँचाहरूलाई मेसिन लर्निंग मार्फत सिकेर कृत्रिम बौद्धिकता उत्कृष्ट संगीत रचना गर्दैछ। थप रूपमा, कीवर्ड दिएपछि, यसले स्वचालित रूपमा चित्र पनि बनाउन सुरु गरेको छ। 

यस्ता उच्च क्षमतावान कृत्रिम बौद्धिकता सँगै जोडिएर, अनगिन्ती संख्या पुगेको खण्डमा, एक सुपर बौद्धिकता जन्मनेछ जसले मानवका लागि बुझ्न नसक्ने जवाफ र विचार प्रस्तुत गर्नेछ। र मानवको क्रियाकलापमा पनि ढाँचा हुन्छ र अहिले नै मानवको सोच पढ्ने प्रविधि विकास भइसकेको छ, त्यसैले मानवको सोच ढाँचासमेत सिक्न सकिन्छ। यसलाई अर्को शब्दमा भनेको हो भने, "यसरीका परिस्थितिहरूमा यसरी प्रतिक्रिया दिने" जस्ता मानवका भावनाका आधारमा, कृत्रिम बौद्धिकता पनि निर्णय लिन सक्नेछ। यसले सहानुभूति, क्रोध आदि जस्ता भावनाहरूलाई पनि सिकेर व्यक्त गर्न सक्छ। कला, चिकित्सा र वास्तुकला, सबै कुरा कृत्रिम बौद्धिकता मानवभन्दा उच्च गुणस्तरका बनाउनेछ। कृत्रिम बौद्धिकताले विश्लेषण गर्ने डेटा विशाल हुन्छ र यसले मानवले नसोचेका समस्याहरूको समाधानका उपायहरू पत्ता लगाइरहेको छ। यसमा रोबोट प्रविधि जोडिएपछि, ती रोबोट छिटो दौडने, उच्च उड्ने, सामान ल्याउने, र ड्रोनसँग जडान गरेर आकाशमा उड्ने सुपर रोबोटको जन्म हुनेछ। यो केवल समयको कुरा हो।

र यो सुपर रोबोट हत्याको लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ। यो चाकू र मानवको सम्बन्ध जस्तै हो। चाकू खाद्य पदार्थ काट्नका लागि उपयोगी छ, तर मानिसलाई चिउड्न पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ। अर्थात्, चाकू प्रयोग गर्ने व्यक्तिको मस्तिष्कमा निर्भर छ। सुपर रोबोटलाई सही तरिकामा प्रयोग गर्न सकिन्छ, तर यदि बुरो नियत राख्ने मानिसले यसलाई प्रयोग ग¥यो भने, यो दुःखद परिणाम ल्याउनेछ। 

आगामी सुपर रोबोटहरू जसले युद्ध हुने संसारमा जन्म लिन्छन्, निश्चित रूपमा हतियारको रूपमा प्रयोग गरिनेछन्। यसका कारण सुपर रोबोटहरू बीच युद्ध हुनेछ र आकाशबाट गाउँमा आएका सुपर रोबोटहरूले मानिसहरूलाई मारेका दृश्यहरू देखा पर्नेछन्। सुपर रोबोटलाई निर्देशन दिने व्यक्तिहरू हुन्, तर मानिसको मांसपेशीको बलले त्यस सुपर रोबोटसँग लड्न असम्भव हुनेछ। प्रविधिलाई सही तरिकामा प्रयोग गर्नका लागि मानिसको व्यक्तित्व विकास पर्याप्त हुनु आवश्यक छ, अन्यथा यसले आफैलाई खतरा ल्याउनेछ। यो अतीतका आणविक बमको उदाहरण र त्यसपछि रहेका आणविक हतियारहरूको संख्या बाट देख्न सकिन्छ। यसको अर्थ यो छ कि कृत्रिम बौद्धिकताको विकाससँगै युद्ध र हतियारविहीन समाजको निर्माण आवश्यक हुन्छ। 

यो सुपर रोबोट अझ बढी विकसित हुँदै जान्छ र यसको रूप हराउँछ, यसले अब ड्रोन कुहिरोको रूपमा आफ्नो रूप लिन्छ र पारदर्शी कुहिरोको रूपमा शत्रुलाई आक्रमण गर्नेछ। अर्थात्, अत्यन्त सानो कृत्रिम बौद्धिकता भएका ड्रोनहरूको झुण्डले आफ्नै वरपरको रंगसँग आफुलाई मिश्रित गरेर मानिसहरूबाट नदेखिने बनाइन्छ। त्यसपछि, यी ड्रोनहरू टाढाबाट आएका मानिसका निर्देशनमा मानिस र गाउँलाई आक्रमण गर्न सुरु गर्नेछन्। यो मानिसहरूको लागि डरको कारण बन्नेछ, र बिना जानकारिका नजिकै आउँदै आक्रमण गर्नेछ। अर्थात्, युद्धविहीन अवस्था प्राप्त नगरेको संसारमा कृत्रिम बौद्धिकता, रोबोट र वैज्ञानिक प्रविधिको थप विकास मानवता लागि संकटको रुपमा परिणत हुनेछ। 

अर्कोतर्फ, कृत्रिम बौद्धिकता कहिलेकाहीं गलत उत्तर दिन सक्छ, र १००% सही निर्णय गर्ने ग्यारेन्टी छैन। अर्थात् ०.१% गलत निर्णय हुँदा के हुन्छ भन्ने सोचेर, यसको प्रयोग कहाँ गर्नुपर्ने छ भन्ने सोच्न आवश्यक हुनेछ। कृत्रिम बौद्धिकता अहिले चिकित्सकभन्दा पनि सही रूपमा क्यान्सरको प्रक्षिपण गर्न सक्छ, तर त्यसपछि पनि, कृत्रिम बौद्धिकता ९९.९% सही शल्यक्रिया गर्ने अवस्थामा, दुर्भाग्यवश ०.१% असफलताको सामना गर्न सक्छ। यस अर्थमा, यसलाई प्रयोग गर्ने मानिसले कृत्रिम बौद्धिकतालाई विश्वास गर्नका साथ, असफलता भएपछि यसलाई केवल खराब किस्मत मान्न पर्छ। विशेष गरी जब यो मृत्युको समन्धित हुन्छ भने, कृत्रिम बौद्धिकता गलत निर्णय गरेको अवस्थामा तुरुन्तै सुधार गर्न सक्षम हुनुपर्छ वा मृत्युको सम्भावना कम गर्ने तरिकामा मात्र प्रयोग गर्न अनिवार्य हुन्छ।

○जीन सम्पादन

मानव शरीरमा लगभग ३७ खरब कोशिकाहरू छन्, र ती प्रत्येक कोशिकामा दुई धुरीवाला (स्पाइरल) आकारको डिएनए हुन्छ। जीन भनेको डिएनएको लगभग २% भाग हो, जसमा शरीरको योजना जस्तै आन्तरिक अंग र आँखा आदि समावेश छन्। यो बाहेकको ९८% डिएनए, जसलाई कुनै योजना नभएको मानिन्छ, यसको विश्लेषण प्रविधि सुधार भइरहेको छ। यसमा शारीरिक विशेषताहरू, व्यक्तित्व, प्रतिभा, रोगको कारणहरू आदि सबै जानकारीहरू समावेश छन्। कृत्रिम बुद्धिमत्ता द्वारा डिएनएको विश्लेषण गरि डिएनएको विशेष स्थानमा काट्ने, बदल्ने वा सच्याउने जीन सम्पादन गरेर रोगको उपचार गरिनेछ। यसले मानवता लाई रोगविहीन संसारतर्फ नजिक पुर्याउने र जीवनकाल बढाउने सम्भावना पनि छ। त्यसै गरी, अण्डाणुको चरणमा जीनको अपरेसन गरेर, अभिभावकले चाहेको रूप, शारीरिक शक्ति, बौद्धिकता दिने डिजाइनर बेबीको विचार पनि गरिएको छ। यो प्रविधि बारेमा धेरै विचारहरू छन्।

जीन सम्पादन पनि कृत्रिम बुद्धिमत्तासँग जस्तै हो, यसको आफ्नैमा राम्रो वा नराम्रो केही छैन, यो केवल एक प्रविधि हो। यो चाकूसँग जस्तै हो, प्रयोग गर्ने व्यक्तिको मनोदशामा निर्भर गर्दछ कि यसलाई राम्रो तरिकामा प्रयोग गरिन्छ वा नराम्रो। प्राउट गाउँले मानव जीवनको उद्देश्यको रूपमा अहं (एगो) को विजयलाई प्रोत्साहन गर्छ, र जीन सम्पादन गर्नाले अहंको विजयसँग कुनै सम्बन्ध छैन। तर सबैले निःमन बन्ने रुचि राख्न सक्दैनन् वा यसमा तुरुन्तै ध्यान दिन सक्दैनन्। त्यसकारण प्राउट गाउँले निम्न कुरा प्रस्ताव गर्दछ:

・यदि नकारात्मक प्रभाव केवल व्यक्तिमा सिमित छ भने, उसले आफ्नो स्वतन्त्र इच्छामा निर्णय गर्न सक्छ। तर यदि नकारात्मक प्रभाव अरूको वरिपरि वा भविष्यका पिढ़ीहरूमा फैलिन्छ भने, पहिले छलफल गर्नु आवश्यक छ।  

・यसैले, जीन सम्पादनको अनुभव भएका व्यक्तिहरूको पछि पढाइलाई प्राउट गाउँमा संकलन गर्ने, र त्यसका राम्रो र नराम्रो पक्षहरू पहिले नै सिक्ने।  

・यी सबैलाई ध्यानमा राखेर जीन सम्पादन गरिनेछ र त्यसपछि उत्पन्न हुने असहमति र दुःखलाई पनि निःमन बन्ने अवसरको रूपमा हेरिनेछ।  

・केही वर्षको परिणाम हेरेर, फेरि प्राउट गाउँको रूपमा निर्णय गरिनेछ।  

जीवनमा आउने दुःखहरू शत्रु होइनन्, ती निःमनको महत्त्वलाई बुझ्नको लागि राम्रो अवसर बन्न सक्छ। जीवनका सबै दुःखहरूको जड़ विचारमा निहित छ, जुन अतीतको सम्झनाबाट आउँछ। त्यसैले, निःमन बन्नाले मात्र ती विचारहरूलाई हटाउन सकिन्छ। रोग उपचार भइहाल्ने, क्षमता र रूपले सन्तुष्ट अनुभव गर्न सकिने भए पनि, जबसम्म अहंबाट उत्पन्न विचारहरू हुन्छन्, तबसम्म अन्य भागको दुःख बाँकी रहनेछ। मानिसहरू जिज्ञासामा आधारित भएर, अनुभव नगरेका कुराहरूको अनुभव गर्दा सन्तुष्ट हुन्छन्, ज्ञान पनि बढ्छ र मानसिक रुपमा पनि सुधार हुन्छ, र त्यसमा लगाव पनि कम हुन सक्छ। यी सबैलाई ध्यानमा राख्दै, यदि वरिपरिका मानिसहरूलाई ठूलो असुविधा नपर्ने हो भने, सुरुमा यो व्यक्तिको जिम्मेवारी हुनेछ।

○शरीरमा समावेश गरिने माइक्रोचिप बारे

मानव मस्तिष्क र शरीरमा माइक्रोचिप राखेर मानिस र मानिस, मानिस र इन्टरनेट वा इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरू बीच जडान गर्ने विचार छ। यसले गर्दा मानिसहरूले टेलिपाथी जस्तो विचार सन्चार र सोच्ने क्षमता विस्तार गर्न सक्छन्, जसले मानिसलाई सीमाबाट बाहिर शक्ति प्रदान गर्न सक्छ। अर्कोतर्फ, यस माइक्रोचिपको कारणले मानसिक नियन्त्रण र मस्तिष्क धोका हुन सक्ने जोखिम पनि छ। सामान्य रूपमा सोच्दा, शरीरमा माइक्रोचिप राख्ने कार्यलाई अधिकांश मानिसहरूले अस्वीकृत गर्नेछन् भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ। प्राउट गाउँमा, मानव र प्राकृतिक वातावरणलाई प्राकृतिक अवस्थामा राख्नु प्राथमिक उद्देश्य हो, त्यसैले माइक्रोचिप शरीरमा राख्नु सिफारिस गरिएको छैन। यद्यपि दृष्टिहीन व्यक्तिहरूको दृष्टि सुधारको लागि वा शारीरिक अपांगता भएका व्यक्तिहरूका लागि यस्तो टेक्नोलोजी उपयोगी हुन सक्छ, यसमा व्यक्तिगत जिम्मेवारीको आधारमा निर्णय लिनु पर्छ। यदि कुनै व्यक्तिले अरूसँग यो प्रौद्योगिकी लागू गर्न थाल्यो भने, यो समस्या हुनेछ र समाधानको दिशामा छलफल सुरु हुनेछ।

○दृश्य प्रविधिको प्रगतिको आधारमा भविष्यवाणी

१८५३ मा विकसित रेड-ब्लू चश्मासँगको क्यामेरा प्रविधिबाट, १९९० को दशकसम्म दृश्य प्रविधिको प्रगति धेरै तीव्र थिएन। तर, १९९० को दशकदेखि व्यक्तिगत कम्प्युटरहरू सर्वसाधारणको लागि उपलब्ध हुन थाले र प्रविधिको प्रगति प्रत्येक वर्ष बढ्दै गइरहेको छ। यसलाई दश वर्षको परिप्रेक्ष्यमा हेर्दा, अर्को युगको प्रमुख प्रविधिहरू प्रकट हुन्छन्। दश वर्षको अवधिमा विद्यार्थीहरू युवा पेशेवरहरूमा परिणत हुन्छन् र युवा पेशेवरहरू मझिला कर्मचारीहरूमा रूपान्तरण हुन्छन्। यसरी नयाँ पुस्ताले पहिलेको प्रविधीलाई नयाँ प्रविधिमा रूपान्तरण गर्नेछन्। र यसलाई ड्रोअन कुहिरोमा परिवर्तन हुने प्रक्रियालाई कस्तो रूप दिनेछन् भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ।

१८५० वर्षको आसपास  

【दृश्य】  

· रातो नीलो चश्माको माध्यमबाट प्रक्षिप्त 3D तस्बिरको अविष्कार भयो।  

१९३० दशक  

【दृश्य】  

· कालो सेतो टेलिभिजन प्रसारण बेलायतमा सुरु भयो।  

१९५० दशक  

【दृश्य】  

· रङ्गीन टेलिभिजन प्रसारण सुरु भयो। अमेरिकामा १९५४ मा र जापानमा १९६० मा।  

१९९० दशक  

【दृश्य】  

· व्यक्तिगत रूपमा कम्प्युटरको स्वामित्व सजिलो बन्यो र 2D, 3D CG र दृश्य निर्माण गर्न सकिने भयो।  

२००० दशक  

【दृश्य】  

· 2D र 3D मा बनाएका CG र वास्तविक दृश्यहरू टेलिभिजन, कम्प्युटर, कन्सर्ट, र लाइभ कार्यक्रममा पाटोको रूपमा प्रक्षिप्त गरिने मुख्य प्रवृत्ति भयो।

२०१० दशक  

【दृश्य】  

· प्रक्षिप्शन म्यापिङ, 3D होलोग्राफिक, VR, AR को अविष्कार। वास्तविक संसार र भर्चुअल वास्तविकताको संसारमा प्रक्षिप्त रूपमा 3D देखाइन्छ।  

२०२० दशक  

【दृश्य】  

· LED समावेश भएका अनगिन्ती ड्रोनहरूले बिन्दुका रूपमा जम्मा भएर आकाशमा थ्रीडी सरल चित्र बनाउँछन्।  

· लाइभ र कन्सर्टमा ड्रोनमार्फत दर्शकको माथि 3D ड्र्यागन र आतिशबाजी जस्ता चित्रहरू बनाइन्छ र ती घुम्ने र हल्लिने गर्छन्।  

· कृत्रिम बुद्धिमत्ता मानिसको चलिरहेको भिडियोबाट गतिशीलता डाटा उत्पन्न गर्छ र त्यसलाई अर्को स्थिर चित्रमा रहेको व्यक्तिमा लागू गरेर चलाउँछ।  

· मोशन क्याप्चर सामान्य मानिसहरूले सजिलै गर्न सक्ने हुन्छ। यसबाट नागरिकहरूले आफ्नै सिर्जना गरेका ओरिजिनल गतिका डाटाहरू अपलोड गरेर स्वतन्त्र रूपमा डाउनलोड गर्न सक्छन्।  

· ओरिजिनल 2D पात्रको हातखुट्टा कागजमा लेख्दा, ती भागमा गतिशीलता डाटा लागू गरिन्छ र ड्रोन कुहिरोले तिनलाई थ्रीडी रूपमा व्यक्त गरेर चलाउँछ। लाइभमा तत्काल लेखिएका पात्रले नृत्य गर्दै प्रदर्शन गर्छ।  

 · अनलाइनमा प्रोफेशनलहरूको गतिशीलता डाटा अपलोड गरिन्छ र त्यसलाई डाउनलोड गरेर, 2D दृश्यको रूपमा विभिन्न कोणबाट हेर्न सकिन्छ। जस्तै गायकको गाइरहेका दृश्यलाई 3D डाटामा बचत गरिन्छ र त्यसलाई डाउनलोड गरेर थ्रीडी रूपमा हेर्न सकिन्छ। यसका अतिरिक्त गोल्फको स्विङ वा नृत्यका गतिहरू पनि उपलब्ध छन्।

· कृत्रिम बुद्धिमत्तासँग मिलेर, ड्रोन कुहिरोमा बनाइएको पात्रको मुख चल्न थाल्छ र आफैं सोचेर बोल्न शुरु गर्छ। यस्तै, चरा पखेटा फड्काउन जस्ता एनिमेसन पनि सम्भव हुन्छ।  

· ड्रोन कुहिरो द्वारा 3D पात्रको मात्र लाइभ कार्यक्रम आयोजना गरिन्छ।  

【सङ्गीत】  

· गीत लेखन कृत्रिम बुद्धिमत्तासँग मिलेर हुने छ। कृत्रिम बुद्धिमत्ता मेलोडी प्रस्ताव गर्न सक्छ वा मानिसले गाएको मेलोडीलाई MIDI मा रूपान्तरण गर्न सक्छ, र ध्वनि रंगको सुझाव दिन्छ, र मानिसले मात्र त्यो चयन गर्दा गीत लेखन अघि बढ्छ।  

· बोकालोइड जस्ता ध्वनि संश्लेषण प्रविधिहरूले मानिसले गाएको जस्तो नै नतिजा दिन्छ।  

【अन्य】  

· कृत्रिम बुद्धिमत्ताको विश्लेषण मानिसको बुझाइलाई धेरै पछाडि छोड्दछ, र मानिसले कृत्रिम बुद्धिमत्ताको जवाफलाई सन्दर्भको रूपमा लिन्छ।  

· अनुसन्धानको लागि, मानिसहरूले छिटो खोजी गर्ने कृत्रिम बुद्धिमत्तासँग सिक्ने हुन्छ।  

· खोजी साइट र भिडियो साइटहरूले व्यक्तिलाई विशिष्ट जानकारी प्रदान गर्छ। चासोको समाचार र अन्य, आफ्नो रुचिको आधारमा इतिहासबाट सिकेर भविष्यवाणी गर्छ र स्वचालित रूपमा देखाउँछ।  

· इन्टरनेटमा दैनिक उपभोग्य वस्तुहरूको किनमेल कार्य कृत्रिम बुद्धिमत्तामा विश्वास गरिन्छ।  

· भाषा अभ्यास कृत्रिम बुद्धिमत्तासँग गरिन्छ।  

· मानिसहरूले कृत्रिम बुद्धिमत्ताले सुझाएका कपडा र फेसनको रचनालाई ध्यानमा राख्नेछन्। साथै, कृत्रिम बुद्धिमत्ताले बनाएका चित्र र रंगहरू प्रिन्ट गरेर पहनने र कृत्रिम बुद्धिमत्ताले डिजाइन गरेका कपडाहरू 3D प्रिन्टरमार्फत बनाएर पहिरिनेछन्।  

· खाद्यान्नको खेती र व्यवस्थापन कृत्रिम बुद्धिमत्ताले गर्नेछ, र इनडोर क्षेत्रमा रासायनिकमुक्त खेती, पोषणयुक्त र उच्च उत्पादनको खेती हुनेछ।  

· मस्तिष्क र कम्प्युटरलाई जडान गर्ने प्रविधि सामान्य हुनेछ।  

· आँखा चलाएर माउस चलाइनेछ, डबल ट्याप गर्नको लागि झिमिक्नाले राइट क्लिक, लेफ्ट क्लिक, सोच्ने वा आवाजमा लेख्नका लागि टेक्स्ट इनपुट हुनेछ। साना समायोजनहरू बटनको प्रयोग नगरी, रेडारले हावा माप्ने उपकरणलाई स्पर्श गर्ने र काम गर्न सक्नेछ। भिडियो, संगीत, वास्तुकला र अन्य कम्प्युटरको सबै कामहरू मस्तिष्कको आदेश र शारीरिक क्रियाकलापसँग प्रतिक्रिया जनाउनेछन्।  

· सूर्य प्यानलहरू पारदर्शी फिल्मका रूपमा हुनेछन्, र इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरू, झ्याल, परदाहरू, र कपडा सामग्रीहरूमा प्रयोग गरिनेछन्।  

· कम्प्युटरका एप्लिकेशनहरू सबै क्लाउडमा हुनेछ र भण्डारण पनि क्लाउडमा हुनेछ। यसले लोकल कम्प्युटरमा इन्स्टल गर्न आवश्यक पार्दैन र अपडेट र भर्सन अपग्रेड स्वचालित रूपमा गरिनेछ। अपरेटिङ सिस्टम र कम्प्युटर परिवर्तन गर्दा डाटा स्थानान्तरण आवश्यक छैन।  

· मानिसको क्षमताभन्दा धेरै अघि बढेको कृत्रिम बुद्धिमत्ता अनगिन्ती र रोबोट प्रविधिसँग मिलेर, सुपर इंटेलिजेन्स भएको सुपर रोबोट सक्रिय हुनेछ।

2030 दशक  

【दृश्य】  

· ड्रोन कुहिरो घरघरमा फैलिन थाल्नेछ।  

· ड्रोन सानो हुँदै जान्छ, र ड्रोन कुहिरो द्वारा डिस्प्लेमा मोबाइल फोनको आवश्यकतासम्म घट्नेछ। यसै गरी, कम्प्युटर र टेलिभिजन पनि समतल डिस्प्लेबाट ड्रोन कुहिरो द्वारा त्रैतीयक दृश्यमा रूपान्तरण हुनेछ। 2D प्रदर्शन विकल्पको रूपमा हुनेछन्, र मोबाइल फोन, कम्प्युटर, टेलिभिजन जस्ता यन्त्रहरू अवशेष हुनेछन्। 2D दृश्यमा पनि ड्रोन कुहिरो समतलमा बेध्न बिना जम्मा हुनेछ, र टेलिभिजनको जस्तै हरेक बिन्दुमा अत्यन्त सानो ड्रोनले रंग परिवर्तन गरेर दृश्य उत्पन्न गर्नेछ। स्क्रिनको रूप पनि आयताकार, गोलो, वा मापिन्छ।  

· ड्रोन कुहिरोले, विदेशका दृश्यहरूलाई कोठामा देखाउन सक्षम बनाउनेछ। बादल र घाँसका फूलहरूको लच्की पनि व्यक्त गर्न सकिनेछ। यसका साथै, संगीतसँगै कोठाको डिजाईन स्वतः परिवर्तन हुनेछन्।  

· ड्रोन कुहिरो द्वारा त्रैतीयक दृश्यमा संगीत कन्सर्ट वा लाइभ पुन: निर्माण गरिनेछ, जसले गर्दा घरमै वास्तविक आकारका कलाकारहरू देख्न सकिनेछन्।  

· कन्सर्ट जस्ता कार्यक्रमहरूमा, ड्रोन कुहिरोले, ठुलो स्थलको सम्पूर्ण दृश्यलाई परिवर्तन गर्न सक्नेछ।  

· ड्रोन कुहिरोमा, टच स्क्रीन र गोगल बिना VR र AR सुविधाहरू थपिनेछन्।  

· परिवार र साथीहरूको सम्झनाहरू 3D भिडियोको रूपमा संग्रहित हुनेछन् र ड्रोन कुहिरो मार्फत हेरिनेछन्।  

· शिक्षा क्षेत्रको अनलाइन जडान भएको शिक्षक ड्रोन कुहिरो द्वारा घरमा देखा पर्दा, गति र अन्य शारीरिक गतिविधिहरूको प्रशिक्षण दिनेछन्।  

· ड्रोन कुहिरोले खेलकुदका प्रत्यक्ष प्रसारणलाई घरमा 3D दृश्यमा स्टेडियममा देखाउनेछ, जहाँ अप्पासँग फैलाउने र साना हुने स्वतन्त्रता हुनेछ। त्यहाँ खेलाडीहरूको क्रियाकलापलाई देख्नेछन्। यसमा सबै वास्तविक समयमै हुनेछ। स्टेडियममा खेलाडीहरूको गति विश्लेषण गर्ने क्यामेरा धेरै कोणबाट राखिनेछन् र कृत्रिम बुद्धिमत्ता रियल टाइममा विश्लेषण गरी कार्य डाटा सिर्जना गर्नेछ, जसलाई घरको ड्रोन कुहिरोमा पठाइनेछ।  

· संगीतको MP3 वा WAV डाटा मात्र होइन, गायकको 3D दृश्यमा गाइने प्रदर्शन डाउनलोड गर्ने नयाँ विधि जन्मनेछ। यसले गर्दा संगीत भिडियोहरू पनि ड्रोन कुहिरोको अनुकूल बनाइनेछन्।  

· 3D दृश्यका गायकको कपडा स्वतन्त्र रूपमा परिवर्तन गर्न सकिनेछ, र मञ्च सेट पनि डिजाइन गर्न सकिनेछ, जसले गर्दा व्यक्तिले आफ्नो मिनी कन्सर्ट सिर्जना गर्ने मनोरञ्जनको मौका पाउनेछ। जसरी सानो केटीले गुडियासँग खेल्छ।

· ड्रोन कुहिरोले बनाएका मूल पात्रहरूमा आफ्नो गीतको आवाज राख्ने Vच्युटूबरको जस्तो गतिविधि पनि गरिनेछ।  

· फुटबल र बेसबल पनि, सामान्य मानिसहरूले खेलाडीहरूको 3D गतिका डाटा संकलन गरेर, आफ्नै टोली बनाउन र 3D स्टेडियममा त्री-आयामिक खेल हेर्न सक्नेछन्। यस सबैलाई आफूले डिजाइन गर्ने।  

· आफ्नो गतिका डाटालाई 3D मा रूपान्तरण गरी, पेशेवर 3D पात्रहरूसँग प्रतिस्पर्धा गर्न वा सहकार्य गर्न सकिनेछ।  

· खेलजस्ता मोबाइल गेमहरूमा पनि, हातले कन्ट्रोलर चलाएर खेलाडीलाई चलाइरहेका थिए, अब मस्तिष्कले गति कल्पना गरेर हसाउने गरिनेछ। यसलाई एप्लाई गर्दै इमेज ट्रेनीङको सामग्री पनि विकास गरिनेछ।  

· मस्तिष्कसँग जडान भएको ड्रोन कुहिरोले, टाउकोमा कल्पना गरिएका वस्तुहरू उच्च सटीकतासाथ सामूको सामनमा वास्तविक रूपमा उत्पन्न गर्नेछ।  

· ड्रोन कुहिरोको साथ हातमा भएका प्रत्येक व्यक्तिले कलाकार बन्नेछन् र गायकहरू पनि केवल गाउन मात्रै होइन, कल्पना गरिएका पात्रसँग गाउन वा कोरस गर्न, कथा जीवन्त बनाउन र अभिनय गर्दै गाउन जस्ता विविध तरिकामा प्रयोग गरिनेछ।  

【अन्य】  

· स्मार्टफोनहरू रातो रक्त कणिकाको आकारमा सिमित हुनेछन् र रगतमा समाहित भएर, इम्यून सिस्टमलाई सहयोग पुर्याउनेछन् (ले र्य कर्ट्जवाइल द्वारा)।  

· मस्तिष्क वर्चुअल रियलिटीको संसारमा पनि क्रियाशील हुनेछ र शरीरमा भएको उत्तेजनालाई अनुभव गर्ने प्रविधिहरूसँग एकीकृत गरिनेछ।  

· फूड प्रिन्टरहरूले मानिसको सट्टा घर फर्कने समयमा तयार गरिएको भोजन उपलब्ध गराउनेछन्।  

· कृत्रिम बुद्धिमत्ता द्वारा डीएनए विश्लेषणको माध्यमबाट, मानव जातिले सबै रोगलाई जीन सम्पादन गरेर पूर्ण रूपमा उपचार गर्न सक्नेछन्।  

· शारीरिक विशेषताहरू, व्यक्तित्व, प्रतिभा, र रोगका कारणहरू पनि जन्म र मृत्युपछि जीन सम्पादन मार्फत डिजाइन गर्न सकिनेछन्।  

· आयु वृद्धि गर्ने चिकित्सा पनि विकसीत हुनेछ। शरीरमा रोबोट राखेर, अति-मानव बन्न पनि सम्भव हुनेछ।  

· ड्रोन कुहिरो द्वारा बनाइएका वस्तुहरूमा चढ्न सकिनेछ। समयसँगै यसको गन्ध पनि आउनेछ।  

· मानिसहरूले ड्रोन कुहिरोबाट बनेका कपडा लगाउनेछन्। स्वाभाविक रूपमा ती कपडाहरू पनि स्वयंले डिजाइन गर्नेछन्। त्यसपछि मानिसहरूले अझ स्वतन्त्र र अनौठो फैशनको आनन्द लिनेछन्। यसले गर्दा भेष परिवर्तन र रूप परिवर्तन गरेर हिँड्ने मानिसहरूको संख्या बढ्नेछ र यो सामान्य हुने छ।  

2040 दशक  

【अन्य】  

· स्मार्टफोनको क्षमता 2017 दशकको तुलनामा १० अर्ब गुणा शक्तिशाली बन्नेछ (ले र्य कर्ट्जवाइल द्वारा)।  

· अक्षर जानकारी, फोटो, भिडियो जस्ता डिजिटल डाटा अब डीएनएमामा भण्डारण गर्न सकिनेछ र यसले स्थानको बचत गर्नेछ।  

· ड्रोन कुहिरोले बनाएका मानवहरूका आन्तरिक अंगहरूको गतिविधि पनि प्रदर्शित हुनेछ, र रगत जस्ता तरल पदार्थहरू पनि पुनः उत्पन्न गरिनेछन्।  

· ड्रोन कुहिरोबाट बनाइएका जनावरहरूलाई पालतू बनाउनको लागि एउटा प्रवृत्ति सुरु हुनेछ।  

· ड्रोन कुहिरोले मानवका चाहनाहरूलाई पुरा गर्दा, कुनै पनि कुरा सजिलै र उच्च गुणस्तरमा उत्पन्न हुनेछन्।  

· ड्रोन कुहिरोबाट बनाइएका सामग्री र बाह्य पर्खालहरू पनि वनस्पतिका गुणसँग मेल खानेछन्, यसमा आफै वृद्धि र मर्मत गर्ने क्षमता हुनेछ। यसमा लोड लाउँदा मांसपेशी र हड्डी जस्तै बलियो बन्नेछ।  

· चिकित्सा क्षेत्रमा, बिरामीको शरीरमा अत्यन्त सानो रोबोटहरू पठाइनेछन्, जहाँ नयाँ अंगहरू प्रिन्ट गरिनेछन् र शरीरको कार्यप्रणाली सामान्य बनाइनेछ।  

2050 दशक  

【अन्य】  

· विश्व जनसंख्या १० अर्बमा पुग्नेछ।  

○कृत्रिम बुद्धिमत्ता र प्राउट गाउँको सम्बन्ध

मानवले सजिलो जीवन यापन गर्नको लागि वैज्ञानिक प्रौद्योगिकीको स्तर पहिले नै पर्याप्त छ र प्राउट गाउँमा, सुरक्षित र अव्यवस्थित मात्रामा मानवको कामलाई बदल्ने भागमा कृत्रिम बुद्धिमत्ता सक्रिय रूपमा प्रयोग गरिनेछ। तर, कृत्रिम बुद्धिमत्तामा अत्यधिक निर्भरता सृजना नगर्ने कुरा आधार हुनेछ। त्यसैले कुनै पनि यन्त्रले कृत्रिम बुद्धिमत्ताको स्वचालित कामलाई पहिलो प्राथमिकता दिनु पर्नेछ, जबकि मानिसले सधैं हातले काम गर्न सक्ने दुईवटा अवस्था राख्नुपर्छ।

उदाहरणका लागि, कृषि पनि कृत्रिम बुद्धिमत्ता द्वारा खेती र व्यवस्थापन गर्दा प्रभावकारिता वृद्धि हुन्छ र मानव जीवन सहज हुन्छ। तर, हातको काम पनि गर्न सकिने अवस्था राखिनु पर्छ। मानव समाजमा पूर्ण सुरक्षा र शान्ति कहिल्यै हुने छैन, र प्राकृतिक प्रकोप जस्ता अनपेक्षित घटनाहरू भएमा सधैं हातले काम गर्न सक्ने अवस्थामा राख्नु पर्छ। कुनै पनि कुरा अत्यधिक निर्भर भएमा समस्यामा परिणत हुने मानव समाजको स्वभाव हो र, त्यसैले मध्यम मार्ग अपनाउनु राम्रो हुनेछ।

प्राउट गाउँमा पनि, प्रौद्योगिकीको थप विकास प्राकृतिक प्रक्रिया हो भन्ने विश्वास छ। वैज्ञानिक प्रौद्योगिकी राम्रो या नराम्रो भन्ने कुरा एउटा साधन हो र यसलाई प्रयोग गर्ने व्यक्तिको मनोवृत्तिमा निर्भर गर्दछ, जसले यसलाई राम्रो बनाउन पनि सक्छ र नराम्रो पनि। कम्तिमा युद्ध हुने संसारमा कृत्रिम बुद्धिमत्ता विकास गर्दा, यसले सुपर रोबोट र ड्रोन कुहिरो जस्ता उपकरणसँग मिलेर मानवता को संकट सृजना गर्नेछ। त्यसैले, मानवको इच्छामा बुझाइ र व्यक्तित्वको सुधार, इमानदार नेता चयन गर्ने कुरा महत्वपूर्ण हुनेछ र यसका बारेमा अध्ययन गर्नु आवश्यक छ। तर व्यक्तित्वलाई सजिलै सुधार गर्न सकिँदैन र यसमा समय लाग्छ। त्यसैले जीवनभर निःमन हुने उद्देश्य राखेर, अहंलाई जित्ने गतिविधिहरूलाई प्रोत्साहन गर्नु पर्छ जसले मानव समाजको व्यक्तित्व स्तरलाई बढाउनेछ र शान्ति निर्माण गर्न मद्दत गर्नेछ।

त्यसै गरी अर्को महत्वपूर्ण कुरा भनेको, विज्ञान र प्रौद्योगिकीको फाइदाहरू र कमीहरूको सँगालो बनाउनु हो, र यसलाई अभिभावक र सन्तानले बुझ्नुपर्नेछ ताकि उनीहरूले के प्रयोग गर्ने र के नगर्ने निर्णय गर्न सकून्। सधैं आफ्ना विचारले सोच्ने अभ्यास गर्नाले निर्णयको गुणस्तर र आत्मनिर्भरता बढ्नेछ। यदि यो क्षमता कम हुन्छ भने, ठूलो आवाज भएको व्यक्ति वा प्रवचन गर्न सक्ने व्यक्तिको भनाइलाई अन्धाधुंध स्वीकार गर्ने अवस्था उत्पन्न हुनेछ र यो खतरनाक हुनेछ।